Procena potrebnih resursa za realizaciju Nacionalnog programa ranog otkrivanja raka dojke

Abstract

Uvod Činjenica da su vrednosti standardizovanih stopa umiranja i obolevanja od grupe malignih bolesti u Srbiji, posebno raka debelog creva, grlića materice i dojke, visoke podstakla je formulisanje nacionalnih programa za njihovo rano otkrivanje i angažovanje međunarodne pomoći za njihovu realizaciju. Cilj rada Cilj rada je bio da se načini procena potrebnih resursa (vremenskih, kadrovskih i finansijskih) za primenu Nacionalnog programa ranog otkrivanja raka dojke. Metode rada Formulisana su tri moguća scenarija - optimistički, realistički i pesimistički - na osnovu očekivanog obuhvata žena starosti od 45 do 69 godina skriningom i izvršena procena svakog scenarija u pogledu vremenske, kadrovske i finansijske izvodljivosti za jedan ciklus skrininga u trajanju od dve godine. Kao izvori podataka korišćeni su rutinska zdravstvena statistika i podaci iz posebnih analiza i izveštaja rađenih kao priprema za dobijanje međunarodnih projekata. Rezultati Vremenski aspekt ostvarljivosti čak i u uslovima 'relaksiranja' pretpostavke o broju radnih dana tokom godine nije dovodio u pitanje ostvarljivost bilo kojeg scenarija. Kadrovska ostvarljivost je jedino moguća kod pesimističkog scenarija, dok je finansijska donekle održiva kod optimističkog scenarija kao najmanje loše rešenje zbog ekonomije obima. Zaključak Formiranjem početne baze kvalifikovanih radiologa i radioloških tehničara i uspostavljanjem sistema njihove kontinuirane edukacije, kao i formiranje posebne budžetske linije za troškove pregleda žena, uz korišćenje mamografa iz donacija i dobru organizaciju i koordinaciju, može se obezbediti nesmetano odvijanje skrininga karcinoma dojke u Republici Srbiji.

Introduction High values of standardized mortality and morbidity rates of standardized cancer mortality in Serbia, especially colorectal, cervical and breast cancer led to creation of national programs for their early detection and engagement of the international support for their implementation. Objective Assessment of required resources (time, personnel, financial) to implement the National program for screening of breast cancer in the Republic of Serbia. Methods Three possible scenarios have been prepared (optimistic, realistic and pessimistic) based on the expected coverage by screening of women aged 45 to 69 years, and time, personnel and financial feasibility estimates were made for a two-year screening cycle. Results Time aspect of feasibility even under conditions of 'relaxation' of the assumption on the number of working days during the year did not question feasibility of any of the scenarios. Personnel feasibility is only possible in the pessimistic scenario, while the financial feasibility only makes sense in optimistic scenario as the least unfavorable solution due to economies of scale. Conclusion Establishment of the initial base of skilled radiologists and radiology technicians and the system for their continuous medical education as well as allocation of specific MoH budget line for screening program expenditures, along with donated mammographs and good organization and coordination, may provide unobstructed implementation of the National program for early detection of breast cancer in the Republic of Serbia.